Oktay GÜÇTEKİN / EGEDESONSÖZ - İzmir Ticaret Odası Olağan Meclis oturumu gerçekleştirildi. Bir çok konunun ele alındığı meclis gündeminde İZTO Meclis Üyesi Jak Eskinazi’de söz alarak değerlendirmelerde bulundu.
Yeni Ekonomi Bakanı Mehmet Şimşek’e çağrıda bulunan Eskinazi, hukuki açıdan güvencelerin sağlanması gerektiğini vurguladı.
EKONOMİK KRİZDEN ÇIKMAK HAZIRLANACAKTIR
Türkiye’nin potansiyelini kullanamadığını belirten Eskinazi seçim sonrası yaptığım ilk açıklamada, “Döviz üzerindeki baskı kaldırılmalı” tespitinde bulunmuştum. Türk ekonomisinin içinde bulunduğu darboğazdan çıkması, yıllık 130 milyar doları aşan dış ticaret açığının düşürülmesi için yabancı yatırım şart ve bu ortamın gerçekleşmesi için Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in önünün açılmasının önemli olduğunu düşünüyoruz. Türkiye, dünyanın ilk 10 ekonomisinden birisi olabilecekken potansiyelini yeterince kullanamıyor. Hazine ve Maliye Bakanımız Sayın Mehmet Şimşek uluslararası sermaye tarafından yakından bilinen ve kredibilitesi olan bir isim. Görevi devralırken, dile getirdiği; “Türkiye’nin rasyonel zemine dönme dışında bir seçeneği kalmamıştır” sözü Türk ekonomisinin mevcut durumunu çok net ortaya koyuyor. Bakan Şimşek’in bu mesajının daha çok içimize dönük bir mesaj olduğunu düşünüyorum. Bu mesajın doğru okunması Türkiye'nin ekonomik krizden çıkmasını hızlandıracaktır” dedi.
ÇOK KARMAŞIK HALE GELMİŞ DURUMDA
Ülkedeki hukuki kuşkuların kaldırılmasının önemine vurgu yapan Eskinazi “Enerji yoğun sanayi sektörlerimiz 2022 yılı Ekim ayından bu yana enerji maliyetlerinden dolayı rekabetçiliğini yitirdi. Enerji fiyatlarında dünyada yaşanan indirimler Türkiye'de aynı oranda yansımadı. Navlun fiyatlarının da düşmesiyle Uzakdoğu bizden daha avantajlı ve rekabetçi hale geldi. Bazı sektörlerimiz hammadde ihtiyacının yaklaşık yüzde 70’ini ithalat yaparak karşılıyor. İhracat gelirlerimizin yüzde 40’ını Merkez Bankasına bozdurma zorunluluğu var. Merkez Bankası kaynaklı kredi kullandığımız takdirde bu oran yüzde 70’e çıkıyor. Bizdeki girdi maliyetlerinin yüksekliği nedeniyle bugün Avrupa Birliği’ndeki üreticilerle bile rekabet edemez noktaya geldik. Yeni hükümetten bu konulara acil çözümler bekliyoruz. Bazı sektörlerimiz ABD ve AB ülkelerine ihracatta anti damping vergileriyle karşı karşıya. Hükümetimizin bu konuda da politikalar geliştirmesi gerekiyor. Tarım ürünleri ihracatında geçen yıl Dünya Ticaret Örgütüne verilen taahhütler gereği kaldırılan tarımsal iade desteklerinin başka bir formülle tekrar hayata geçirilmesini bekliyoruz. Üretimin devamı için gerekli şartlar sağlanmalı. Yabancı yatırımcının kuşkuları giderilmeli. Hukuki zemin bu kuşkuları gidermeli, güven sağlanmalı, tabii yatırım ve ihracatın sürdürülebilirliği için sağlıklı nakit akışı da hayati öneme sahip. Yeni hükümetten bu konuda acil adım atmasını bekliyoruz. Ülkemizde asgari ücret ve diğer ücret artışları, istihdam-işsizlik ve rekabet gücü, nominal-reel politika ve diğer faizler, nominal-reel kur, enflasyon, büyüme ve bütçe açığı artık çok karmaşık bir hale gelmiş durumda” ifadelerini kullandı.
TÜRKİYE’NİN BEKLEME LÜKSÜ YOK
Finansmana erişimin zorluğunu belirten Eskinazi, “İşverenler, asgari ücretin artışını karşılamak için ürün maliyetlerini artırıyor. Dolayısıyla enflasyon da artıyor. Bu bir sarmaldır. Bu şartlar hem finansmana erişimi zorlaştırıyor hem de yatırımı imkansız hale getiriyor. Türkiye’nin artık beklemek gibi bir lüksü yok. Geçen her dakika aleyhimize işliyor. Asgari ücret yıllık yüzde 107,3 artmış durumda. TÜİK’in enflasyonuna baktığınızda arada 67 puanlık fark var. Döviz kurlarının enflasyonla paralel gitmesi lazım. İhracat bu ay yüzde 15-20 bandında azalma gösterecek. Bu şekilde giderse aylık 5 milyar dolar eksideyiz demektir. Bu da yıl sonuna kadar 35 milyar dolar açık getirir. Türkiye ekonomisi böyle bir duruma dayanamaz” diye konuştu.
BÜYÜK BİR SORUN!
Vize sorununa da dikkat çeken Eskinazi “Enflasyonla uyumlu olmayan döviz kuru nedeniyle 2023 yılında ihracatta birçok sektörümüz çok zorlandı. Döviz kurlarındaki artış enflasyonla orantılı olması gerekiyor. Öncelikle üretimi, ardından ihracatı destekleyen ekonomi politikaları bekliyoruz. Yabancı yatırımcıları çekecek, güven verecek çalışma ve adalet politikaları açıklanmalı. Günümüzde vize ihracatçılarımız için büyük problem haline geldi. Vize sorununu rahatlatacak dış politika düzenlemeleri olmalı. Yeni hükümetten uluslararası normlara uygun iktisat politikaları bekliyoruz. Hesap verilebilir, şeffaf ve dış ticaret açığını azaltacak yönde ihracatçıya destekler talep ediyoruz. İhracatı tarımsal üretimin devamlılığının sigortası olarak görüyoruz. Tarımsal ürünlerde ihracat yasakları tarım sektörlerine zarar veriyor, yeni hükümet bu konuda daha duyarlı davranmalı. İhracatçının Merkez Bankasına bozdurduğu döviz kurunun farkı yüzde 2’den 15’e çıkarılmalı. Bu hafta Merkez Bankası’nın açıklayacağı kararı merakla bekliyoruz. Gerçek faizlere ne kadar yaklaşılacağı çok önem arz ediyor. Bir an önce Hazine ve Maliye Bakanlığı ve Merkez Bankası’nın kadrolarının teşkil edilmesi lazım. Perşembe günkü faiz miktarı yüzde 30-35’in altında kaldığı sürece kur tarafına herhangi bir etkisi olmayacak. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in devir-teslim törenindeki, “Türkiye’nin rasyonel bir zemine dönme dışında başka bir seçeneği kalmamıştır” değerlendirmesi doğru bir tespit. Finansal istikrar için şeffaflık, tutarlılık, öngörülebilirlik ve uluslararası normlara uygunluk beklentilerimiz. Döviz kurlarının gerçek seviyesine ulaşması da ihracata ivme kazandıracak” diye konuştu.
BÜYÜK ÖNEM ARZ ETMEKTE
Beklentilerini de sıralayan Eskinazi, “Yeni hükümetten beklentilerimizi 3 başlıkta özetleyebiliriz; Döviz kuru baskı altından kurtulmalı, ihracatçıların finansmana erişimi kolaylaşmalı, gerçekçi faiz politikaları piyasaları rahatlatmalı. Ocak ayından bu yana ihracatın zorlaştığı, ithalat kolaylaştığı bir dönem yaşanıyor. Hem ihracata hem de iç piyasaya üretim yapan firmalarımız zor durumda. 2022 yılının Temmuz ayında Ticaret Bakanlığımız tarafından açıklanan Eylem Planı kapsamında yer alan Çin ile dış ticaret açığımızın azaltılması Bakanlığımızın öncelikli hedefleri arasında yer alıyor. Bu kapsamda, 05-10 Kasım 2023 tarihlerinde Çin/ Şanghay’da 6’ıncı kez düzenlenecek; dünyanın en büyük ithalat fuarı ve Çin’in en prestijli fuarı olan “Çin Uluslararası İthalat Fuarı 2023” Türkiye Milli Katılım organizasyonu 4’üncü kez Birliğimiz organizatörlüğünde gerçekleştirilecek. Genel Sekreterliğimizce düzenlenecek Milli Katılım organizasyonu kapsamında fuara ülkemizden yoğun katılım yapılması Bakanlığımızın “Uzak Ülkeler Eylem Planı” ve Çin’e olan dış ticaret açığımızın azaltılması için büyük önem arz etmektedir” dedi.